Łożyska ślizgowe

Łożyska (ślizgowe) przegubowe składają się z pierścienia wewnętrznego posiadającego wypukłą powierzchnie zewnętrzną, pierścienia zewnętrznego z odpowiednio dopasowaną powierzchnią wklęsłą oraz pary ślizgowej.

Ze względu na kierunek przenoszonych obciążeń dzielą się na:

• łożyska przegubowe poprzeczne,
• łożyska przegubowe skośne,
• łożyska przegubowe wzdłużne.

Ze względu na rodzaj pary ślizgowej dzielą się na:

• łożyska wymagające obsługi,
• łożyska bezobsługowe.

Łożyska przegubowe wymagające obsługi

Łożyska wymagające obsługi z parą ślizgową stal/stal przeznaczone są do zastosowań, w których występują duże obciążenia statyczne, duże obciążenia zmienne, często powtarzające się ruchy oscylacyjne i nastawne.

Łożyska te są mało wrażliwe na zanieczyszczenia i wysokie temperatury pracy. Mogą być stosowane w zakresie temperatur od -50oC do +300oC, z wyłączeniem łożysk uszczelnionych, których zakres pracy ograniczony jest przez temperaturę pracy uszczelek.

Aby wydłużyć okres trwałości łożysk należy je okresowo dosmarowywać. Oprócz standardowo produkowanych łożysk z wewnętrznym luzem normalnym dostępne są łożyska z luzem większym niż normalny (C3) i luzem mniejszym niż normalny (C2).

Łożyska przegubowe bezobsługowe

Dla wyeliminowania konieczności smarowania łożyska produkowane są z różnymi parami ślizgowymi:

• stal/kompozyt brązu spiekanego,
• stal/ kompozyt PTFE,
• stal/tkanina PTFE.

Najbardziej rozpowszechniona jest para ślizgowa stal/tkanina PTFE osadzona w żywicy fenolowej lub epoksydowej. Łożyska w takim wykonaniu mogą być stosowane w zakresie temperatur od -50oC do +150oC, z wyłączeniem łożysk uszczelnionych, których zakres pracy ograniczony jest przez temperaturę pracy uszczelek.

Samosmarujące materiały par ślizgowych nie są tak wytrzymałe jak stal i ulegają odkształceniom pod wpływem obciążenia. Łożyska takie służą do zastosowań, w których smarowanie jest niemożliwe oraz gdy obciążenia mają stały kierunek.

Łożyska przegubowe poprzeczne

Łożyska przeznaczone są głównie do przenoszenia obciążeń promieniowych. Mogą przenosić jednocześnie działające obciążenia osiowe pozostające w określonej proporcji do obciążeń promieniowych. Są łożyskami nierozłącznymi. Produkowane są w wykonaniu wymagającym obsługi i w wykonaniu bezobsługowym.

Dostępne są w różnych odmianach konstrukcyjnych, w tym ze stali nierdzewnej.

W zakresie małych i średnich wymiarów pierścień zewnętrzny łożyska ma pęknięcie skierowane wzdłuż osi. Łożysko należy tak zamontować aby pęknięcie to było w strefie nieobciążonej.

Łożyska przegubowe skośne

Łożyska mogą przenosić obciążenia promieniowe i obciążenia osiowe działające w jednym kierunku. Są łożyskami rozłącznymi. Produkowane są w wykonaniu wymagającym obsługi i w wykonaniu bezobsługowym.

Łożyska przegubowe wzdłużne

Łożyska przeznaczone są głównie do przenoszenia obciążeń osiowych działających w jednym kierunku. Mogą przenosić jednocześnie działające obciążenia promieniowe pozostające w określonej proporcji do obciążeń osiowych. Są łożyskami rozłącznymi. Produkowane są w wykonaniu wymagającym obsługi i w wykonaniu bezobsługowym. 

Łożyska oczkowe są to gotowe do montażu zespoły łożyskowe, które składają się z łożyska (ślizgowego) przegubowego umieszczonego w głowicy o kształcie oka ze zintegrowanym trzpieniem.

Trzpień może posiadać gwint zewnętrzny lub gwint wewnętrzny. Gwint może być prawy lub lewy. W oprawach oczkowych montowane są łożyska przegubowe wymagające obsługi i łożyska bezobsługowe.

Wytyczne zastosowań obu typów łożysk opisane są w części „ŁOŻYSKA PREGUBOWE”.

Łożyska oczkowe stosowane są głównie na zakończeniach członów tłokowych lub w cylindrach hydraulicznych i pneumatycznych, do ich połączenia ze współpracującymi elementami. W związku z takim zastosowaniem dla tych łożysk używana jest również nazwa „Główki cięgieł”.

Tuleje

Tuleje jednolite z brązu obrabiane maszynowo

Tuleje są mało wrażliwe na zanieczyszczenia, mogą pracować w środowisku powodującym korozję, są odporne na obciążenia uderzeniowe i wibracje przy małych prędkościach poślizgu.

Tuleje są dostępne również w wykonaniu z kołnierzem umożliwiającym przenoszenie obciążeń osiowych.

Tuleje z brązu spiekanego

Tuleje mogą pracować z bardzo dużymi prędkościami poślizgu, nie wymagają smarowania.

Tuleje są dostępne również w wykonaniu z kołnierzem umożliwiającym przenoszenie obciążeń osiowych.

Tuleje z brązu zwijane

Tuleje są mało wrażliwe na zanieczyszczenia, mogą pracować w środowisku powodującym korozję, są odporne na obciążenia uderzeniowe i wibracje przy małych prędkościach poślizgu.

Są tańsza alternatywą dla tulei jednolitych. Tuleje są dostępne również w wykonaniu z kołnierzem umożliwiającym przenoszenie obciążeń osiowych.

Tuleje z kompozytu PTFE

Tuleje mogą pracować w szerokim zakresie temperatur od -200oC do +250oC, z dużymi prędkościami poślizgu, przenoszą duże obciążenia. Tulei nie należy smarować.

Tuleje są dostępne również w wykonaniu z kołnierzem umożliwiającym przenoszenie obciążeń osiowych.

Tuleje z kompozytu POM

Tuleje mogą pracować z dużymi prędkościami poślizgu, przenoszą duże obciążenia. Tulei nie wymagają smarowania, ale wstępne napełnienie smarem lub okresowe dosmarowywanie przedłuża ich trwałość.

Tuleje poliamidowe

Tuleje mogą pracować w środowisku powodującym korozję, nie wymagają smarowania, mają właściwości izolacyjne zapobiegające przepływowi prądu elektrycznego.

Zalecane w przypadku gdy istotne znaczenia mają koszty zakupu i eksploatacji.

Tuleje są dostępne również w wykonaniu z kołnierzem umożliwiającym przenoszenie obciążeń osiowych.

Tuleje zwijane z włókna

Tuleje przenoszą duże obciążenia, mogą pracować w środowisku powodującym korozję, są odporne na obciążenia uderzeniowe i wibracje, nie są wrażliwe na niewspółosiowości 

Podkładki oporowe

Dla przypadków łożyskowań wzdłużnych, które wykonują ruchy oscylacyjne lub powolne ruchy obrotowe dostępne są podkładki oporowe z kompozytu PTFE i z kompozytu POM.

Podkładki oporowe są przeznaczone głównie do zastosowań, w których przestrzeń jest bardzo ograniczona i wymagana jest praca bezobsługowa.

Taśmy

Taśmy produkowane są z kompozytu PTFE i z kompozytu POM. Mogą być obrabiane mechanicznie. Mogą być formowane plastycznie przez zginanie np. do postaci profilowanych liniowych prowadnic lub wkładek ślizgowych.